Nghệ thuật cắt giấy Trung Quốc

Nghệ thuật cắt giấy Trung Quốc, hay còn gọi là “jiǎnzhǐ” (剪纸), là một trong những di sản văn hóa độc đáo và lâu đời nhất của đất nước này. Với hơn 1.500 năm lịch sử, cắt giấy không chỉ là một hình thức nghệ thuật trang trí mà còn mang trong mình những giá trị văn hóa, tâm linh sâu sắc. Mỗi tác phẩm cắt giấy đều kể một câu chuyện, phản ánh những phong tục, tập quán và niềm tin của người Trung Quốc. Từ những hoa văn tinh xảo đến những hình ảnh mang ý nghĩa may mắn, nghệ thuật cắt giấy đã trở thành một phần không thể thiếu trong các lễ hội, dịp đặc biệt và cuộc sống hàng ngày của người dân Trung Quốc. Bài viết này của Du học Đài Loan LABCO sẽ đưa bạn khám phá lịch sử, kỹ thuật và ý nghĩa của nghệ thuật cắt giấy Trung Quốc, qua đó cảm nhận được vẻ đẹp và sự tinh tế của loại hình nghệ thuật truyền thống này.

Lịch sử của nghệ thuật cắt giấy Trung Quốc

Nghệ thuật cắt giấy Trung Quốc là một loại hình nghệ thuật truyền thống,

Nghệ thuật cắt giấy Trung Quốc là gì? Nghệ thuật cắt giấy Trung Quốc là một loại hình nghệ thuật truyền thống, sử dụng dao hoặc kéo để khắc hoa văn và hình ảnh trên giấy. Giấy được cắt ra sau đó được sử dụng để trang trí nhà cửa, đền đài, hoặc trong các dịp lễ tết và các nghi lễ truyền thống khác, thường kết hợp với các phong tục dân gian.

Lịch sử của nghệ thuật cắt giấy có nguồn gốc từ thời kỳ Tây Hán trước Công Nguyên, ban đầu là việc cắt hoa trên da động vật hoặc trên mảnh đồng. Nó phát triển từ các nghi lễ cúng tổ tiên của người Trung Quốc, thể hiện mong muốn về bất tử. Thông qua việc cắt giấy theo các mẫu thiết kế, phong tục này đã được hình thành.

Trong thời Nhà Đường, nhà thơ Đỗ Phủ đã đề cập đến nghệ thuật cắt giấy trong một đoạn thơ. Nó được coi là một biện pháp trừ tà khi viết chữ lên giấy và dán lên tường, theo tập tục địa phương thời đó.

Khoảng thế kỷ thứ năm, tại ba ngôi mộ ở Thổ Lỗ Phồn, đã phát hiện ra các mẫu cắt giấy như “ngôi nhà và bó hoa”. Trong thế kỷ thứ sáu và thứ chín, nghệ thuật cắt giấy được sử dụng để trang trí các vật dụng như nón, trống đồng. Ví dụ, các mẫu vẽ được sử dụng để trang trí nón được phát hiện ở thành phố Tây An.

Trước thế kỷ thứ mười ba, người ta đã sử dụng các mẫu vẽ để trang trí trên gốm sứ. Ngoài ra, vải in màu chàm cũng được tạo ra bằng cách đổ bột nhão vào các mẫu vẽ, tạo thành các mẫu vải in độc đáo.

Có thể bạn thích: Giải nghĩa 2 chữ Đăng trong tiếng Trung chi tiết

Từ thế kỷ thứ mười chín đến thế kỷ thứ mười bảy, nghệ thuật cắt giấy được sử dụng rộng rãi để trang trí đèn lồng và quạt xếp. Vào thế kỷ hai mươi, hình ảnh cắt giấy đã trở thành một phần không thể thiếu của văn hóa cung đình, với việc dán các hình vẽ rồng phượng trong cung điện thời nhà Thanh thay vì việc thêu truyền thống trên áo hoàng bào.

Mục đích của nghệ thuật cắt giấy

Ban đầu, nghệ thuật cắt giấy chủ yếu được sử dụng trong các nghi lễ tín ngưỡng như đuổi tà ma và thờ cúng. Trong các dịp lễ tết, thờ cúng tổ tiên, chúc thọ và đám cưới, các hình vẽ cắt giấy như phượng, rồng, chữ song hỉ, uyên ương thường được sử dụng để mang lại may mắn và bình an. Tuy nhiên, sau khi nghệ thuật cắt giấy phát triển, giấy cắt đã trở thành vật trang trí mang tính độc đáo.

Các hình ảnh cắt giấy nghệ thuật có thể được tìm thấy trên các bức trống đồng, trên tường nhà, và thậm chí được sử dụng như mẫu khi may trang phục. Nói chung, nghệ thuật cắt giấy được coi trọng và có ý nghĩa đặc biệt. Phụ thuộc vào mục đích sử dụng, người nghệ nhân có thể sử dụng dao hoặc kéo để tạo ra các hình mẫu và kiểu dáng khác nhau.

Các kiểu cắt giấy

Trước khi khám phá, chúng ta cần tìm hiểu về các công cụ được sử dụng để thực hiện quá trình cắt. Như tên gọi, để cắt giấy, người ta sử dụng kéo hoặc dao nhỏ và sắc. Người nghệ nhân sử dụng đôi bàn tay khéo léo của mình để cắt trên nền giấy đỏ, tạo ra các hình ảnh cắt tỉ mỉ và sinh động từng chi tiết. Nếu hình ảnh cắt không tỉ mỉ, nó có thể làm giảm tính nghệ thuật của tác phẩm.

Có hai phong cách cắt giấy chính. Phong cách đầu tiên là xếp nhiều lớp giấy lên nhau, sau đó cắt để tạo ra nhiều bản sao giống nhau, sau đó người nghệ nhân chỉnh sửa để tạo ra một tác phẩm hoàn thiện. Dùng kéo có thể dễ dàng điều chỉnh các chi tiết không cần thiết trong quá trình này. Phong cách cắt thứ hai là sử dụng dao. Khi sử dụng dao, người nghệ nhân phải đặt giấy phẳng và sau đó cẩn thận cắt những đường nét mềm mại. Ưu điểm của việc sử dụng dao là có thể tạo ra các đường nét thẳng mà kéo khó có thể cắt được.

Để tạo ra một tác phẩm cắt giấy tinh xảo, người nghệ nhân phải chọn lựa dao hoặc kéo sắc bén, và giấy đỏ phải được chọn lựa kỹ càng để dễ cắt và tạo ra hiệu ứng tốt nhất.

Hầu hết các nghệ nhân cắt giấy đều là phụ nữ, và họ thường chọn các chủ đề đơn giản liên quan đến cuộc sống hàng ngày. Điều này giúp làm cho nghệ thuật cắt giấy trở nên gần gũi và thân thiện hơn với mọi người.

Có thể bạn thích: Học tiếng Trung hiệu quả với phim có phụ đề tiếng Việt

Nghệ thuật cắt giấy thường được dùng để làm gì?

Các câu chúc, câu đối

Người dân luôn ao ước cho cuộc sống bình yên và thịnh vượng, do đó, họ thường cắt những câu chúc như “An khang thịnh vượng” và “Mọi điều tốt lành”, kết hợp với các hình ảnh về những vật thường ngày như cây cối, cánh đồng… những điều bình dị và gắn liền với cuộc sống hàng ngày.

Hình ảnh các nhân vật lịch sử

Để tái hiện lại các câu chuyện lịch sử một cách sống động, các nghệ nhân thường cắt các nhân vật lịch sử và sử dụng chúng để diễn đạt lại các câu chuyện lịch sử đặc biệt. Các hình mẫu thường là các vị tướng nổi tiếng như Quan Công, Trương Phi, hay các anh hùng như Thủy Hử… Khi cắt về các nhân vật lịch sử, người nghệ nhân thường cố gắng tái hiện đúng chân dung và tính cách của họ. Ví dụ, gương mặt của Trương Phi thường được khắc chế thành hình ảnh mạnh mẽ và kiên cường, trong khi Gia Cát Lượng thường được thể hiện với vẻ uyên bác và sâu sắc.

Đề tài về cuộc sống ngày thường

Ngoài ra, các hình ảnh về hoa quả, động vật, và 12 con giáp cũng là những chủ đề không thể thiếu trong nghệ thuật cắt giấy. Hình ảnh về cá chép, rồng, hoặc phượng thường được sử dụng để trang trí bàn thờ và cung điện trong quá khứ. Các hình ảnh của hoa quả như mai, đào, mẫu đơn, cùng các loài chim như ác là, sếu… cũng thường xuất hiện trong các tác phẩm cắt giấy.

Do đó, nghệ thuật cắt giấy đã được ưa chuộng và phổ biến ở Trung Quốc từ thời xa xưa đến ngày nay. Mặc dù văn hóa phương Tây đã du nhập và làm cho môn này không còn phổ biến như trước, nhưng trong văn hóa Trung Quốc, nghệ thuật cắt giấy vẫn là một phần không thể thiếu. Trong các buổi cưới, vẫn thường thấy hình ảnh chữ “Hỉ” được dán trên tường, và khi đi dạo trên các con phố Trung Quốc, vẫn có thể bắt gặp các hàng quán bày bán đồ lưu niệm là những tác phẩm cắt giấy độc đáo, từ các hình ảnh về động vật đến các loại hoa.

Nghệ thuật cắt giấy Trung Quốc không chỉ là một hình thức trang trí mà còn là biểu tượng của sự sáng tạo và tâm hồn nghệ sĩ. Qua hàng thế kỷ, nghệ thuật này đã phát triển và trở thành một phần quan trọng trong đời sống văn hóa và tinh thần của người Trung Quốc. Từ những tấm giấy mỏng manh, các nghệ nhân đã tạo nên những tác phẩm nghệ thuật đầy tinh xảo và ý nghĩa, góp phần làm phong phú thêm di sản văn hóa của nhân loại. Hy vọng rằng, qua việc tìm hiểu và trân trọng nghệ thuật cắt giấy, chúng ta không chỉ giữ gìn và phát huy được những giá trị truyền thống mà còn tìm thấy niềm cảm hứng và sự sáng tạo trong cuộc sống hiện đại. Nghệ thuật cắt giấy Trung Quốc sẽ mãi mãi là một minh chứng cho tài năng, sự kiên nhẫn và tình yêu.

Có thể bạn thích: 5 sai lầm thường gặp khi học tiếng Trung và cách khắc phục